La brisaola Ferraro l’è nasüda perché i s’en troaa düu ómen: Simone Ferraro, che l laóra la brisaola come se g’ha de fa, e Mamete Prevostini, che l g’ha una cantina de vin e l’é patii per mangià bén. Al vedeva i nòni a preparà al salàm, la brisaola o a fa l vin. Quant l’ha incontraa al so amiis, la pasión l’é diventada un mestée che l va avanti in de la val in dua lüu l’é nasüu, la Valciavéna.
De na paart gh’é vün che l fa sü la brisaola come na vòlta e de l’òltra gh’é la pasión di nòs ròp püsée bón de vün che l se regòrda quant de fiöo, in del cròt de famiglia, al Crotàsc de Mées. Al vedeva i nòni a preparà al salàm, la brisaola o a fa l vin. Quant l’ha incontraa al so amiis, la pasión l’é diventada un mestée che l va avanti in de la val in dua lüu l’é nasüu, la Valciavéna.
Inscì la cünta al Maméte: L’é staa la tradizión che la me tégn tacaa ai nòs montàgn a vöré la brisaola Ferraro, preparada con la stésa cüra e la stésa pasión de na vòlta in de l’andà a cercà la carna püsée bóna.
Comìnciom con la marinadüra: la carna sóta saa e spezi per un para de setimàn e tanti massàc a man tüt i dì.
Pö gh’é l’asciügadüra per na setimàna in un pòst adàt per la temperadüra, l’ümidità e la sfümegadüra, per pasà a la stagionadüra per almeno cinquanta dì, come i faséven i nòs véc, a l’aria frésca e sücia di nòs Alp.
La MeraViglia
In Valciavéna, in dua han cominciaa tanti sécoi fa, la brisaola se la faséva sü al còlt de la legna che brüsava e con quèl frésch e ümit de l’aqua de la Mera che l’éra l’ideàl per fa stagionà la carna.
De chi l’é nasüu la MERAviglia.
L' OltreMERA
La brisaola Ferraro OltreMERA, come la sé ciama a Ciavéna la contrada de là del fiüm, la g’ha un güst püsée delicaa. L’asciügadüra se la fa in un ambiént indua se giüga tra l’ümidità e la temperadüra, che, a dila chi come se la fa, l’é tròp complicaa.
Basta proàla e se capisarà.
La slìnzega
I ròp pìcoi quai vòlt i fan poca figüra, ma i en püsée bón, i paren refüdi ma i divénten quaicòs de bón. L’é inscì anca per la SLÌNZEGA. Per comincià gh’é gnént de méi che un bón bicéer de vin biànch, ch’el büscia o no, o anca de ‘n rosé bèl frésch.
Ròba sana e semper pronta, quant te ghe n’hée bisógn.
La se tróa tra la Valciavéna, indua la brisaola l’é nasüda, e la Valtelìna, indua la s’é spandüda.
I tòch che dòprom nün i en i püsée bón. La punta d’anca e ‘l magatèl. Pö ghe vöor la saa gròsa e tanti spézi, dal giüp a l’òri e al péver, che i végnen masnaa a l’ültim momént per sentì tüt al güst che i g’han domà lóor.
Per stagionà ghe vöor al so témp, minga avèch prèssa, col témp giüst che se impara domà con l’esperienza.
Al végn fö inscì la BRISÀOLA, piéna de ròp bón e che i fan bén (dó ròp che incöo l’é minga fàcil de troà insém!), quasi senza gras e senza quii ròp che i dìsen domà in itagliàn: glutine e lattosio.
La métom anca nün in un sachét de cotón che püsée natüràl se pò minga. L’é la manéra püsée bóna che i han troaa i nòs véc per conservà la brisàola in ca, perché la respira.
Al méi l’é de tegnìla a quàter-cinch gradi.
Ém scernüu de doprà al dialèt perché l’é tacaa a la nòsa stòria, ai nòs pòst, ai ròp bón de tanti an fa e inséma perché l fa güstà püsée la nòsa brisaola. Se mangia minga domà con la bóca, ma anca con la mént e col cöor.
Ém scernüu gént che la g’ha bóna céra e che la dà fidücia in dì botéech e osterì che i en la stòria del nòs paées e de tüta l’Itaglia. Lóor i g’han la pasión e i én bón de fa con la gént, come i han imparaa di so véc. I gh’han amò l piasé de cüntala süü e con lóor te pòdet comprà coi öc avèert e pö mangià con güst.
Quant l’ha apena cominciaa a sciügà, se la sfüméga un pòo al föoch di nòs bósch per circa quatr’óor. Pö se continua a sciügàla in un locàl con temperadüra e ümidità controlàda. In Valtelìna la prodüzión l’é pasàda, ma senza sfümegàla.
I tòch che dòprom nün i en i püsée bón, la punta d’anca e ‘l magatèl.
Profüm | |
Güst | |
Dolcéza | |
Morbidéza | |
Delicatéza | |
Sfümegadúra |
La g'ha un güst püsée delicaa.
I tòch che dòprom nün i en i püsée bón, la punta d’anca e ‘l magatèl.
Profüm | |
Güst | |
Dolcéza | |
Morbidéza | |
Delicatéza | |
Sfümegadúra |
Per fa la slìnzega ghe vöor carna de vaca de prima scèlta e che se sa de indua la riva, méi se i bèsti i en staa a l’aria avèrta.
Profüm | |
Güst | |
Dolcéza | |
Morbidéza | |
Delicatéza | |
Sfümegadúra |